* Tanınmış Markanın Tanımı
Markalar tescil edildikleri sınıflarda korunur ve kullanılabilirler. Bu nedenle, tescilli bir marka ile aynı işareti, tescil edilmediği diğer sınıflarda tescil ettirmek mümkündür. Ancak tanınmış markalar bunun istisnasını oluşturmaktadır. Zira tanınmış markalar, tescil edilmedikleri sınıflarda ve hatta tescilsiz olsalar dahi korunurlar.
Tanınmış marka 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK’da tanımlanmamıştır. Doktrinde çeşitli tanımlar yapılmıştır. Genellikle tanınmış markalar; üstün ticari değere sahip, reklam gücü yüksek, kalite sembolü haline gelmiş, markayı taşıyan mal ya da hizmetlerle ilgili çevre dışında, o mal ya da hizmetle ilgisi olmayan kişilerce de bilinen, taklit edilen markalar olarak tanımlanmaktadır.

* Tanınmış Marka Kriterleri
Markanın tarihçesi,
Marka tescilinin ve Markanın yurt içi ve yurt dışı kullanım alanı
Markanın üzerinde kullanıldığı mal/hizmetin piyasadaki yaygınlığı,
Markanın pazar payı,
Markanın yıllık satış miktarı,
Markaya ilişkin yapılan promosyonların süresi, harcama miktarı, kapsamı,
Markanın gazete, dergi, fuarlar ile tanıtımları,
Markanın tanınmışlığını gösteren mahkeme kararı,
Markanın tanınmışlığına ilişkin kamuoyu araştırması,
Marka sahibine ve firma büyüklüğü, karı, şubeleri, ödediği vergilerine ilişkin bilgiler,
Markayı taşıyan ürüne ve marka sahibi firmaya ilişkin olarak varsa alınmış belge ve ödüller,
Marka değeri,
Marka taklit edilmişse bu nedenle açılan haksız rekabet davaları,
Markaya benzer başvuruların yoğunluğu,
Marka taklit edilmişse, verdiği zararlar
Konularında belgelerin TPE’ye sunulması gereklidir.

*Tanınmış Markanın Sağladığı Yararlar
Tanınmış marka siciline tescil edilmiş olmak önemli bir prestijdir.
Tanınmış markanın aynısı veya benzeri başka bir sınıfta tescil edilemez. Marka sahibinin itirazda bulunmasına gerek kalmadan, Türk Patent Enstitüsü tanınmış markanın aynısı yahut benzeri olan bir markayı ret eder.
Tanınmış marka tescilsiz olsa dahi, sicile tescil edilmekle aynı ve benzer marka başvurularına karşı korunur
Tanınmış markanın taklit edilmesi halinde açılacak tazminat davasında tazminat miktarı daha büyük olacaktır.

*Tanınmış Markaların Korunması
KHK hükümleri çerçevesinde tanınmış markalar nisbi tescil engeli olarak ( KHK 8/4),
Hükümsüzlük davası ile (KHK 42/1(b)),
Markanın izinsiz olarak kullanılmasına karşı (KHK 9/1(c); 61/a)) özel olarak korunur.
Ayrıca, tanınmış marka, tanınmış olmayan diğer markalar için öngörülen korumalardan da yararlanır.

 

Tanınmış Marka Başvurusu Nasıl Yapılır?
Tanınmış marka başvurusu yapmak isteyen firmaların öncelikle aşağıda belirtilen esas ve usullere uygun olması gerekmektedir. Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, markanın halk tarafından tanınmışlık düzeyini, markanın herkes tarafından bilinirliğini, markanın, malın potansiyel ve fiili kullanıcılarının da ötesinde ulaşmış olduğu genel tanınmışlık düzeyini aşağıdaki kriterler çerçevesinde değerlendirir.

  • Markanın tescili ve kullanımının süresi (markanın tarihçesi hakkında ayrıntılı bilgi)
  • Markanın tescilinin ve kullanımının yayıldığı coğrafi alan ve kapsam. (Yurt içi ve yurt dışı tesciller nelerdir?)
  • Markanın üzerinde kullanıldığı mal ve/veya hizmetin piyasadaki yaygınlığı, pazar payı, yıllık satış miktarı nedir?
  • Markaya ilişkin promosyon çalışmalarının (özellikle de Türkiye’deki promosyon çalışmalarının) özellikleri nelerdir?
    (TV reklamı, yerel gazete ilanı, sadece çocuk sahiplerine yönelik yapılan tanıtım vs.)
  • Reklam niteliğinde olmayan ancak markanın tanıtımına faydalı olabilecek nitelikte faaliyetler var mıdır?
    (Gazete, dergi, TV vb. medya organlarındaki yayınlar, markalı ürünlerin fuarlarda teşhiri vb.)
  • Markanın tanınmışlığını/meşhurluğunu gösteren bir mahkeme kararı var mıdır veya marka sahibinin markasını koruma yolundaki etkin çabaları nelerdir? (Tanınmışlık kararı dışında , verilmiş mahkeme kararları, halen devam etmekte olan marka, haksız rekabet davaları, İtiraz sayıları vb.)
  • Marka ne derece orijinaldir, markanın ayırt edicilik niteliği nedir?
  • Markanın tanınmışlığına ilişkin yapılmış kamuoyu araştırmaları varsa bunların sonuçları.
  • Markanın sahibi firmaya ilişkin özellikler (firmanın büyüklüğü, çalışan sayısı, ödenmiş sermayesi, cirosu, karı, yurt çapında ve yurt dışında sahip olduğu dağıtım kanalları: şubeleri, bayilikleri, servis ağı, ödediği vergi, ihraç miktarları, piyasasına hakimiyeti vs.),
  • Marka üzerinde kullanıldığı mal veya hizmetle özdeşleşiyor mu? Marka kelime veya şekil olarak görüldüğü anda refleks olarak belli bir ürünü çağrıştırıyor mu? Marka üzerinde kullanıldığı mal veya hizmetle ilgili olarak belli bir kaliteye veya statüye işaret ediyor mu?
  • Markayı taşıyan ürüne veya marka sahibi firmaya ilişkin olarak alınmış belgeler, ödüller (TSE, TSEK, ISO vb. kalite belgeleri, kalite ödülü, çevre ödülü, mavi bayrak vs.) var mı?
  • Markayı taşıyan ürünlerin dağıtım kanalları (marka sahibi firmanın kendine ait dağıtım kanallarının dışında) ve söz konusu ürünlerin ithalat ve ihracat olanakları nelerdir’?
  • Eğer marka bir satışa konu olmuşsa, marka üzerinde kıymet takdiri yapılmışsa markanın parasal değeri nedir? Markanın parasal değeri, marka sahibinin yıllık bilançosunda gösterilmiş midir?
  • Marka tescillerinin kapsadığı mal ve/veya hizmet portföyünün genişliği nedir? (örnek: sadece “gazozlar” için tescilli bir marka ile, tüm elektronik eşyaları içine alan bir tescil.)
  • Marka halk nezdinde tanınan bir marka ise bu tanınmışlık düzeyini ne kadar süredir korumaktadır?
  • Markanın tanınmışlığından/meşhurluğundan ötürü, bu niteliğine yönelik tecavüz fiilleri var mıdır? Marka üçüncü kişilerce taklit ediliyor mu? (Markaya benzer başvuruların yoğunluğu, markanın piyasada haksız yere üçüncü kişilerce kullanılıp kullanılmadığı vs.). Marka üçüncü kişilerce kullanılmakta ise bu kullanım, şekil ve üzerinde yayıldığı coğrafi ve ticari alan itibariyle tanınmış/meşhur marka sahibine zarar veriyor mu?
  • Marka, üzerinde kullanıldığı mal veya hizmetin niteliği itibariyle (Örnek: araba markası ile ciklet markası) veya potansiyel ve fiili kullanıcı kitlesinin niteliği itibariyle (doktorlara yönelik bir ürün ile çocuklara yönelik bir ürün markası) tecavüze açık mı, değil mi?